Αίγινα

Στο κέντρο του Σαρωνικού κόλπου 18 ν.μ. από το λιμάνι του Πειραιά στα γαλανά νερά του μύθου και της ιστορίας βρίσκεται η Αίγινα, η πρώτη πρωτεύουσα του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους.

Δεσπόζει στους θαλασσινούς δρόμους ανάμεσα στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, το Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος. Το σχήμα της ομοιάζει με ισόπλευρο τρίγωνο. Οι ακτές της έχουν ανάπτυγμα 56,5 χιλιόμετρα. Στη νότια και νοτιοανατολική πλευρά είναι απότομες, υψηλές, εκτεθειμένες στον άνεμο και τα κύματα της ανοιχτής θάλασσας ενώ οι υπόλοιπες παραλίες της είναι χαμηλές και σχηματίζουν ασφαλή αγκυροβόλια.

Στο κέντρο περίπου του νησιού υψώνεται το Ελλάνιον Όρος,μ το πιο ψηλό βουνό της Αίγινας, με ύψος 532 μ. Απόκρημνο και δυσπρόσιτο συνδέεται με τη λατρεία του Ελλάνιου, του βροχοποιού Δϊα, στον οποίο προσευχήθηκε ο βασιλιάς της Αίγινας Αιακός, για να λυτρώσει την Ελλάδα από την ανομβρία.

Το κλίμα της Αίγινας είναι μεσογειακό, ξηρό και υγιεινό, με περιορισμένες βροχοπτώσεις, γι’ αυτό το νησί είναι ιδανικός τόπος ανάρρωσης, παραχείμασης και παραθερισμού.

Η Αίγινα, η ομώνυμη πρωτεύουσα του νησιού, βρίσκεται στη Δυτική πλευρά του. Μπαίνοντας στο λιμάνι, στην άκρη του λιμενοβραχίονα, σε καλωσορίζει η μικρή, κατάλευκη, γραφική εκκλησία του Αϊ-Νικόλα, προστάτη των θαλασσινών, που χτίστηκε με εράνους των ναυτικών της Αίγινας. Συνηθισμένη αιγινήτικη ευχή για τους αποπλέοντες είναι «ο Άγιος να καθίσει στο τιμόνι σου».

Η Αίγινα ήταν η ομορφότερη από τις 20 κόρες του ποταμού Ασωπού. Ο Δίας, πατέρας των ανθρώπων και των θεών, την ερωτεύτηκε και μεταμορφωμένος σε αετό την άρπαξε και την μετέφερε σε ένα ακατοίκητο νησί, την Οινώνη, καταμεσής του Σαρωνικού Κόλπου. Καρπός του έρωτα τους ήταν ο Αιακός, που έγινε ο πρώτος και τελευταίος βασιλιάς του νησιού, που πήρε το όνομα της μητέρας του, Αίγινα.

Ο Αιακός έγινε ο μεγάλος προστάτης όχι μόνο της πατρίδας του αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας κι ο γενάρχης του περιώνυμου γένους των Αιακιδών. Ένας από τους μύθους αναφέρει πως όταν η νόμιμη σύζυγος του Δία, η Ήρα, από μίσος στην αντίζηλο Αίγινα έστειλε ιοβόλα φίδια και δηλητηρίασε τα νερά του νησιού, με αποτέλεσμα να πεθάνουν όλοι οι κάτοικοι του, ο Αιακός κατόρθωσε να το επανοικίσει: παρακάλεσε τον πατέρα του Δία, που μεταμόρφωσε τα μυρμήγκια μιας ιερής βελανιδιάς σε ανθρώπους οι οποίοι ονομάστηκαν Μυρμιδόνες και αργότερα αποίκισαν στη Φθία και με τον Αιακίδη Αχιλλέα εκστρατεύσανε στη Τροία.

Οδηγώντας προς την νησιωτική ενδοχώρα, 6 χλμ. ανατολικά από την πόλη της Αίγινας φτάνουμε στη θέση Ξάντος (ξαγνάντεμα), όπου βρίσκεται η νεόκτιστη μεγάλη εκκλησία και το περίφημο παλιό μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου. Η γυναικεία Ιερά Μονή είναι χτισμένη στα ερείπια του βυζαντινού μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής, όπου ασκήτεψε τον 9ο αιώνα η Αγία Αθανασία η θαυματουργή, απέναντι από τη Μεσαιωνική Παλιαχώρα.

Η Αγία Τριάδα ιδρύθηκε το 1904 και θεμελιώθηκε από τον ίδιο τον Άγιο Νεκτάριο την 1η Ιανουαρίου 1906, όταν ήταν ακόμη διεθυντής στη Ριζάρειο, με την έγκριση του τότε Μητροπολίτη Αθηνών Θεοκλήτου. Μετά από την παραίτηση του από την Εκκλησιαστική Σχολή το 1908 ο Άγιος εγκαινίασε το μοναστήρι του (2 Ιουνίου 1908) και αποσύρθηκε σ’ αυτό, όπου πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του με αυστηρότατη άσκηση και προσευχή.

Μετά την κοίμηση του, στις 8 Νοεμβρίου 1920, το σκήνωμα θάφτηκε δεξιά από την Εκκλησία, κάτω από ένα μεγάλο και βαθύσκιωτο πεύκο. Ο τάφος και το μοναστήρι του Αγίου των ημερών μας είναι γεμάτα από αφιερώματα και αποτελούν μεγάλο θρησκευτικό προσκύνημα, όπου συρρέουν καθημερινά με κατάνυξη χιλιάδες άνθρωποι.

Το ιερό της Αφαίας βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της Αίγινας, πάνα από τον κάβο της Αγίας Μαρίνας, σε έναν πευκόφυτο λόφο με πανοραμική θέα προς τη θάλασσα. Η λατρεία στη θέση του ιερού ανάγεται στα προϊστορικά χρόνια (γύρω στο 1300 π.Χ.) και σχετίζεται με μια γυναικεία θεά της γονιμότητας, όπως φανερώνουν τα ευρήματα των προϊστορικών χρόνων (ίσως από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ.), μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα ειδώλια γυναικείας θηλάζουσας μορφής, που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.

Η Αφαία ήταν η Βριτόμαρτη, θυγατέρα του Δία και της Κάρμης και αγαπητή της θεάς Άρτεμης, η οποία για να γλιτώσει από τον έρωτα του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, έπεσε μόνη της στη θάλασσα και πιάστηκε σε δίχτυα που ήταν απλωμένα για ψάρεμα. Η Άρτεμη έσωσε την κοπέλα από τα κύματα και την έκανε θεά, που οι Κρήτες την τιμούσαν με το όνομα Δίκτυννα. Οι Αιγινήτες υποστήριζαν πως η Βριτόμαρτη βγήκε στην Αίγινα και έγινε άφαντη (: Αφαία) σ΄ ένα δάσος. Τη λάτρευαν ως Αφαία.

Τέλος, αξιοσημείωτο είναι το ισοσκελές τρίγωνο που δημιουργεί η Ακρόπολης της Αθήνας, με τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο και τον ναό της Αφαίας στην Αίγινα, με απόσταση 242 στάδια (44,64 χλμ.).

Κατεβαίνοντας από τους Λαζαρήδες στους πρόποδες του βουνού, βρίσκεται το Ελληνκό Κέντρο Προστασίας Άγριων Πουλιών και Ζώων (ΕΚΠΑΖ), ο πρώτος φορέας στη χώρα μας που απέκτησε άδεια να κατέχει, να μεταφέρει και να περιθάλπτει άγρια πουλιά και ζώα, τα περισσότερα από τα οποία αφέθηκαν ξανά ελεύθερα στη φύση.

Μέχρι σήμερα εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι εθελοντές έχουν αποκτήσει μια αξέχαστη εμπειρία συμμετέχοντας στις διάφορες δραστηριότες του ΕΚΠΑΖ, το οποίο μπορεί να φιλοξενήσει στην Αίγινα όσους ενδιαφέρονται να βοηθήσουν στη φροντίδα και την καθαριότητα των χώρων, γνωρίζοντας τα ζώα από κοντά και μαθαίνοντας περισσότερα γι’ αυτά.

Τρία χιλιόμετρα κάτω από το ναό της Αφαίας, απλώνεται ο όρμος και το λιμάνι της Αγίας Μαρίνας, το οποίο συνδέεται με τακτική συγκοινωνία με τον Πειραιά.

Ως τα μέσα του 20ού αιώνα, η Αγία Μαρίνα ήταν μια ερημική παραθαλάσσια τοποθεσία γεμάτη πεύκα και αμπελώνες, περιβόλια, λιγοστά αγροτικά σπίτια και μια παλιά αποβάθρα. Σήμερα είναι ένα πολύβουο λιμάνι κι ένα πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο, γεμάτο ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εστιατόρια και νυχτερινά κέντρα.

Τ’ όνομα της το πήρε από την παλιά εκκλησούλα της Αγίας Μαρίνας, που βρίσκεται νότια του όρμου και γιορτάζει στις 17 Ιουλίου. Μια μεγάλη αμμουδερή παραλία αγκαλιάζει τον όρμο με τα ρηχά νερά, ενώ αριστερά από το λιμάνι η ακτή είναι βραχώδης, ιδανική για κολύμπι και υποβρύχιο ψάρεμα.

Η Σουβάλα είναι το δεύτερο λιμάνι της Αίγινας. Στα προχριστιανικά χρονιά ονομαζόταν Οία και χρησιμοποιείτο αργότερα και από τους κατοίκους της Παλιαχώρας, ενώ στα μεταβυζαντινά χρόνια ήταν ο ταρσανάς του νησιού. Το όνομα της, Σουβάλα, σημαίνει τεχνητή, ανοιχτή συνήθως, στέρνα νερού και πιθανόν προέρχεται από τις λαξευμένες αρχαίες δεξαμενές, που ήταν στα βράχια, κοντά στην ιαματική πηγή της περιοχής, στη θέση Θέρμα.

Η ιαματική πηγή της Σουβάλας, της οποίας το όνομα Θέρμα και τα λιγοστά λείψανα αρχαίων κτισμάτων φανερώνουν ότι ήταν γνωστή από την αρχαιότητα, κατατάσσεται μεταξύ των γνωστών ιαματικών πηγών της Ευρώπης και συστήνεται για τη θεραπεία στομαχικών διαταραχών, ρευματικών, γυναικολογικών παθήσεων. Πρόκειται για θερμή (25,9 Κελσίου) αλιπηγή, βρωμιούχο και σχετικά αλκαλική, που σε κάθε λίτρου νερού περιέχει 8,5 γραμμάρια χλωριούχο μαγνήσιο, 1,20 γραμμάρια γύψο και άλλα άλατα σε μικρότερες ποσότητες.

Η Κολώνα είναι ο αρχαιολογικός χώρος, από τα ευρήματα του οποίου η ιστορία αντλεί πληροφορίες για την αρχαία Αίγινα.

Βρίσκεται αριστερά από το λιμάνι της Αίγινας και αποτέλεσε την Ακρόπολη της Αίγινας στην αρχαιότητα.

Αποτέλεσε την θρησκευτική και την πολιτική βάση της πόλης.Το όνομα δόθηκε από την μοναδική κολώνα που σώζεται μέχρι και σήμερα.

Η πρώτη κατοίκηση της Κολώνας ανάγεται περίπου το 3500 π.Χ.,στην Εποχή του Χαλκού.

Η Πέρδικα είναι ένα γραφικό ψαροχώρι χτισμένη γύρω από το φυσικό κι απάνεμο λιμάνι της, στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού. Τ’ όνομα της οφείλεται στις πολυάριθμες πέρδικες του δάσους, που υπήρχε πριν την ανοικοδόμηση της περιοχής.

Από την Πέρδικα και σε απόσταση 10 μόλις λεπτών μ’ ένα μικρό πλοιάριο μπορεί κανείς να επισκεφθεί το αντικρινό ακατοίκητο νησάκι της Μονής, ανάμεσα στην Αίγινα και το Αγκίστρι.

Το νησί πήρε το όνομα του από το μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας, αν και κατά τον περιηγητή R.Chandler σημαίνει «μεμονωμένη βραχονησίδα».

Η νησίδα προσφέρεται για όσους επιθυμούν την επιστροφή στην άγρια, παρθένα φύση, για ν’ απολαύσουνε τη μυρωδιά του θυμαριού, τ’ αγριοκούνελα, τα κρι κρι και τα παγόνια που αποτελούν και τον μόνιμο πληθυσμό της.

Η φιστικιά της Αίγινας (pistacia vera L.), ένα από τα 11 είδη του γένους Pistacia, ανήκει στην τάξη Terebinthales της οικογένεια των Ανακαρδιίδων (Anacardiaceae). Είναι δέντρο φυλλοβόλο, δίοικο, πρωτανδρικό, μακρόβιο, με αργή ανάπτυξη και ύψος 4-9 μέτρα. Ο καρπός είναι δρύπη, ωοειδής, με μύτη εμπρός, του οποίου το ξυλώδες ενδοκάρπιο συνήθως ανοίγει στην ωρίμανση και αποκαλύπτει το σπέρμα.

Η φιστικιά είναι το μόνο φυλλοβόλο δέντρο που φυτεύεται με μπάλα χώματος και λιπαίνεται λίγο, γεγονός που επηρεάζει κατά πολύ τις οργανοληπτικές ικανότητες του καρπού, όπως και η ημιξερική καλλιέργεια του δέντρου, το οποίο ποτίζεται 2-3 φορές (Ιούλιο-Αύγουστο) με λίγο νερό, όταν το σπέρμα (σάρκα) εμφανιστεί στο σπογγώδη ομφαλικό ιμάντα.

Η δε χημική καταπολέμηση εχθρών-ασθενειών γίνεται σε πολύ μικρή κλίμακα και αντιστοιχεί σε 2 ραντίσματα. Έτσι, το τελικό προϊόν είναι τελείως απαλλαγμένο από τοξικά υπολείμματα.

Το φιστίκι της Αίγινας, που με το Ν.1263/96 έχει ανακηρυχτεί και από την Ευρωπαϊκή ¨Ενωση προϊόν προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ), είναι περιζήτητο, γιατί οι ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες του νησιού και η σύσταση του εδάφους του προσδίδουν εξαιρετική γεύση και άρωμα, που το κάνουν να ξεχωρίζει και δίκαια να χαρακτηρίζεται ως το καλύτερο φιστίκι διεθνώς.